Sunday, November 24, 2019

Win-Win

मागच्या आठवड्यात काही कपडे खरेदीसाठी बाहेर जायचं होतं. थंडी वाढेल तसं बाहेर पडण्याचा आळस टाळून काही ना काही घेणं गरजेचं होतं.  लेकाला प्लेडेट (play date , इथे तो डोळे फिरवणारा स्माईली पाहिजे) ला सोडून दोन तासांत यायचं ठरवून बाहेर पडलो. एकतर खूप दिवसांनी असे फक्त खरेदीला बाहेर पडलो होतो त्यात लेकीला कधी नव्हे ते एकटीला घेऊन. सुरुवातीला दुकानांत गेल्यावर तिच्यासाठी न घेता माझी खरेदी सुरु केली. तरीही तिने कुरकुर न करता स्वतः मला काय चांगलं दिसेल ते सुचवायला सुरुवात केली. दोन चार झगमगीत कपडे मी पाहिले तर म्हणे,"आई तू हे असलं घालशील?". म्हटलं, का नाही? तिने तसा बराच वेळ संयम ठेवला. पुढे लेकाला घ्यायची वेळ झाल्याने मी आणि दोघीच उरलो. 

       म्हटलं चल आता तुझी खरेदी करु. मी सुचवेन त्यातलं बरंचसं ती नाहीच म्हणत होती. मग एकदा बोललीही," मला तुला प्रत्येकवेळी नाही म्हणताना वाईट वाटतंय, पण मला खरंच ते आवडत नाहीयेत." म्हटलं, असू दे चल अजून बघून पुढे.". मग एखादा कपडा कसा दिसतोय यावर हसत, 'हे काये?' वगैरे कमेंट करत आम्ही पुढे चालत राहिलो. मोजून दोन कपडे घेतले. दुसऱ्या दुकानात फिर फिर फिरुन तिने एक शर्ट उचलला. विकत घ्यायला जावं म्हटलं तर तिथे भली मोठी रांग होती. ती म्हणे,"आई मला या टॉपसाठी इतका वेळ उभं राहायची गरज नाहीये." असं म्हणून तो तिथेच ठेवून पुढे निघालो. तिला आता दोन तास फिरुन भूक लागली होती. तिचे आवडते 'प्रेत्झल (pretzels) घ्यायची माझी इच्छा नव्हती. म्हटलं,"तुला खरंच सांगते तो नुसता मैद्याचा गोळा असतो. त्यापेक्षा काहीतरी चांगलं खाऊ." ती नाईलाजाने हो म्हणाली. मग आम्ही माझा आवडता 'समोसा चाट' घेतला. तिने आधी समोसा खाल्लेला पण समोसा चाट खाल्लेलं नव्हतं. सोबत मँगो लस्सीही. 

        दोघी मग एका ठिकाणी निवांत बसून एकाच प्लेटमधून समोसा चाट खाऊ लागलो. भुकेला काय? पण 'खूप भारी लागतंय' म्हणाली. ती ते मन लावून खात असताना मी तिला सांगायला लागले. म्हटलं,"प्रत्येकवेळी खूप किंमत असलेली वस्तूच चांगली असते असं नाही. उलट तू आज्जीला सांग एखादी साडी छान आहे म्हणून ती तुला सांगेल तिने कशी कमी दरात चांगली साडी घेतली ते. आपल्याला आवडली वस्तू तर त्याची किंमत बघायची नाही. उलट कमी असेल तर 'इट्स गुड डील' म्हणून आनंद मानायचा. प्रत्येकवेळी ब्रँड बघायला तू अजून लहान आहेस. blah blah ..... " मी बोलत राहिले ती खात ऐकत राहिली. परत येताना म्हणालीही,"खूप मजा आली आज आपणच खरेदीला जायला." 

       बरं गोष्ट इथेच संपत नाही..... :) लेकाची बाजू आहेच ना? हिला जितका खरेदीमध्ये उत्साह आणि संयम तितका हा उतावीळ आणि कंटाळलेला. दोन दिवसांनी सान्वी क्लासला गेलेली असताना त्याला घेऊन खरेदीला गेलो. तर याचं गाडीतच सुरु झालं,"मला कशाला घेऊन जाताय, मी शाळेत असताना का जात नाही? तुम्ही खूप वेळ लावता. बाबांचे कपडे घ्यायला माझं काय काम?...." तोंड वाकडं करुनच मॉलमध्ये आला. थोडा वेळ झाल्यावर निवळला तेव्हा मी बोलायला सुरुवात केली. 
म्हटलं, "चल बाबा कपडे ट्राय करताहेत त्यांना अजून काही चांगलं दिसतं का बघू. " त्याला विचारुन दोन टी शर्ट उचलले. त्यानेही कुठला रंग चांगला वगैरे सांगितलं, बाबाला एक शर्ट 'टाईट आहे, पुढचा साईज घे' म्हणून सांगितलं. 
बाबा ट्रायल रुममधे असताना मी लेकाला म्हटलं, "बाबू तुला सांगू का काय होतं? तू आता कंटाळा करशील हे कपडे घ्यायला. पण उद्या तू मोठा झाल्यावर तुझ्या गर्लफ्रेंड सोबत गेलास शॉपिंगला तर काय करशील?".
हे ऐकल्यावर त्याने कान टवकारले. "
म्हटलं," तुला कपड्यातलं काही माहीतच नसेल. तू बाहेर आपला फोन घेऊन बसशील. आणि ती म्हणेल हा किती बोअरिंग माणूस आहे." 
यावर हसला आणि पुढची खरेदी एकदम सुरळीत झाली. :) अगदी दीदीसाठी लिपग्लॉस घ्यायचा का यावर चर्चाही झाली आमची. निघताना स्टारबक्स दिसलं आणि त्याने माझ्याकडे पाहिलं. त्याचा आवडता केकपॉप तिथे होता ना? नवराही खुश होऊन एक केकपॉप त्याच्यासाठी घेऊन आला. 
म्हटलं,"हे बघ याला म्हणतात win-win. तुला खाऊ मिळाला आणि आम्हांला चांगले कपडे. " म्हणे,"हो ५०-५० ना?". म्हटलं,"५०-५० मधेही, you lose 50%. Win-Win मध्ये दोघांचाही फायदा असतो, नुकसान नसतं." अशा गप्पा करत घरी परतलो. 

          यावर विचार करताना वाटलं, दोन्ही पोरं आपलीच. पण ते आपल्यासोबत एकटेच असताना जे बोलणं होतं ते किती वेगळं आणि खास असतं. ती जवळीक वेगळीच. आणि याहीपेक्षा, रोज अभ्यास, शाळा, क्लासेस आणि चांगलं वागायचं वळण लावणं या सगळ्या नियमांच्या गराड्यात आपण त्यांचे लाड करायचं विसरुनच जातो. ते हे असे एकटे सोबत असतांना जास्त जाणवतं. नाही का? 

अरे हो, सांगायचंच राहिलं, परत येताना स्वनिक म्हणे,"आई खरंच असे लोक असतात? जे आपल्या बायको-गर्लफ्रेंड सोबत खरेदीला जात नाहीत?". म्हटलं, किती भोळं ते पोरगं माझं. आता त्याला काय सांगणार? :)


विद्या भुतकर. 

Sunday, November 10, 2019

आमच्या काकू

        एका खांद्यावरुन दुसऱ्या बाजूला कमरेवर लटकणारी छोटी पर्स घेऊन, साडीचा पदर खोचूनच किंवा पिनेने नीट लावून, पायांत काळ्या थोडीशी उंची असलेल्या चपला घालून, डोळ्यांवर गोल आकाराच्या भिंगाचा आणि सोनेरी काड्यांचा चष्मा लावून काकू नेहमी कुठे ना कुठेतरी जाण्याच्या घाईत असतात. वेळ, काळ यांचा त्यांच्या गतीशी काहीही संबंध नसतो. त्यांचा जोश तितकाच. संध्याकाळी बिल्डिंगच्या खाली पार्किंगमध्ये टाकलेल्या बेंचवर शक्यतो बाकी काकूंसोबत बसलेल्या दिसतील. आता 'काकू' सारखा बहुप्रचारी शब्द सापडणार नाही. का तर लग्नं झालं की पुतण्यांकडून आपोआप मिळणाऱ्या 'काकू' पदापासून माझ्यासारख्या दोन मुलांची आई असलेल्या काकू पर्यंत आणि तिथून पुढे 'आजी'च्या आधीच्या वयाच्या सर्व बायका म्हणजे काकू ! आता एखादी, दुचाकी चालवत रिक्षाला आडवी जाणारी 'ओ काकू !' वेगळी. पण आमच्या या 'काकू' म्हणजे दोन मोठ्या मुलांची आजी असूनही पोरांच्या वयाचा उत्साह असणाऱ्या काकू. काय नाव देऊया त्यांना? नको राहू दे.

         तर काकू देशस्थ. रंग सावळा, उंची ५.३ असावी. केस करडे- सफेद. कपाळावर ७ सेंटीमीटर व्यासाची गोल टिकली आणि एक बारीकशी रेघ. हातात २-४ काचेच्या बांगड्या. डोळ्यावरचा चष्मा वर सरकवण्यासाठी नाकाचा शेंडा अधूनमधून आपोआप वर जातो. काकूंना खळखळून हसताना पाहिल्याचं मला आठवत नाहीये. आवाज भारदस्त पण थोडा किनरा. त्यामुळे त्या प्रेमाने बोलत असल्या तरीही चिडल्यात की काय असं वाटावं. बिल्डिंगच्या आवारात त्यांचा वावर नेहमी जाणवत राहतो त्या समोर असल्या किंवा नसल्या तरीही. प्रत्येकवेळी भारतात गेल्यावर, दिसल्या दिसल्या की , 'काय गं? कधी आलीस?' आणि पुढे 'आमचा मुलगा काय म्हणतो?" हे ठरलेलं. काकूंसाठी बिल्डिंगमधल्या सर्व माझ्यासारख्या मुली (बरं बायका म्हणू) म्हणजे त्यांच्या सुना आणि त्यांचे नवरे हे काकूंची मुलं. मागच्यावेळी घरात दुपारी मी सोफ्यावर पडलेली असताना काकू घरी आल्या आणि 'माझा लेक किती काम करतो बघा !' हे ऐकून घ्यायला लागलं. खरं सांगू का? काकूंच्या या बोलण्याचा राग येत नाही. प्रत्येक माणसाचा एक स्वभाव असतो, तो ओळखला की मग त्याच्या वागण्याचं वाईट वाटत नाही. तसंच काहीसं काकूंबद्दल झालं.

         बिल्डिंगमध्ये राहायला आल्यावरच अशा कुणी काकू आहेत हे कानावर पडलं होतं. त्यांच्या गोष्टीही ऐकलेल्या. म्हणे सकाळच्या वेळी रोज एक माणूस एक लिफ्ट अडवून ठेवायचा. लिफ्टच्या दारात सामान ठेवून हा प्रत्येक फ्लोअरवर फिरणार. एकतर सकाळी पोरांची शाळांची घाई, दूध वगैरे आणायची लोकांची घाई. मग एक दिवस काकू थांबून राहिल्या कोण हा माणूस आहेबघायला आणि मग त्याला रागावल्याही. कधी पोरं दुपारी जास्त आरडाओरडा करायला लागली की काकू रागावणार हे नक्की. एक दोनदा पोरांना म्हटलंही बाकी 'जाऊ दे निदान २-४ या वेळात तरी गाड्या खेळू नका. म्हणजे मला थोडं तरी बोलता येईल.'. प्रत्येक गोष्टीत 'काकू काय म्हणतील?' याच्यावर बोलणं व्हायचंच. हळूहळू या सगळ्या गोष्टींच्या पलीकडे जाऊन काकूंना आणि काकूंचं कामही पाहायची संधी मिळाली आणि त्यांचं कौतुक वाटू लागलं.

        बिल्डिंगच्या प्रत्येक सणात त्यांचा उत्साह आणि सहभाग ठरलेला. गणपतीच्या साधारण ३-४ आठवडे  आधीच 'कार्यक्रमांत सहभागी होणाऱ्या मुलांची नावं द्या' असा मेसेज व्हाट्सअपवर आला की आपापल्या मुलाचं नाव मुकाट्याने लगेच सांगून टाकावं. 'नंतर नावं घेतली जाणार नाहीत' अशीही सूचना त्यात असतेच. अगदी मीही इथून पोरांची नावं आधीच देऊन टाकायचे. एकदा काकू अशाच बिल्डिंगखाली भेटलेल्या. म्हणाल्या,'अरे इतक्यांदा सांगूनही लोक का देत नाहीत आधी नाव? रात्री १०च्या आत सर्व कार्यक्रम संपवावा लागतो. मग एखाद्याला मिळालं नाही परफॉर्म करायला तर वाईट नाही का वाटणार त्या पोराला?'. त्यांचं म्हणणं बरोबर होतं. पोरांचं जाऊ दे, एकदा आमचंच ठरलं की सगळ्या जणींनी डान्स करायचा. मी तर म्हटलं, 'लंडन ठुमकदा' वरच करु. तिथंच नाचायलाही सुरुवात केली होती मी. मग कळलं की त्यातले शब्द, अर्थ वगैरे बघून ते कॅन्सल केलंय. असंही होऊ शकतं हे मला माहीतच नव्हतं. खरंतर, बाहेर, 'टिव्हीवर इतक्या गोष्टीं मुलं बघत असतात तर या गाण्यांनी काय होतंय असं मला वाटलं होतं'. तसा काकूंशी वादही घालण्याचा प्रयत्न केला होता मी. पण इतक्या वर्षात ती बिल्डिंगची पॉलिसी बदललेली नाहीये आणि आता मला त्याचं कौतुकही वाटतं. आजही लंडन ठुमकदा ऐकलं की गाण्यापेक्षा काकूंची आठवण जास्त येते.

          दवाखान्यात सिनियर सिटीझन रुग्णांची सेवा करायला जाणे, जवळच्या आश्रमासाठी मदत करणे किंवा कुणाला करायची असेल तर ती सुचवणे, मुलांसाठी संध्याकाळी खालीच पार्किंगमध्ये संस्कारवर्ग घेणे हे सर्व काकू नियमित करतात. मुलांसाठी पुस्तकपेटीही सुरु केली होती काकूंनी. पण प्रत्येकवेळी पुस्तकं देणं-घेणं त्यांचा हिशोब ठेवणं अवघड होऊ लागलं म्हणून त्यांनी ती बंद केली. मुलींसाठी स्वरक्षणासाठी काही क्लासेसही घेत होत्या. म्हणजे त्या स्वतः नाही पण त्यासाठी लागणारी सर्व अरेंजमेंट करणे त्यांच्याकडेच. गणपतीतलं लेझीम आणि मुलांचं नाटक बसवणं हेही त्यांच्याकडेच. ८-९वी च्या मुलांना एकत्र आणून एखादं काम करवून घेणं ही सोपी गोष्ट नाही.यावर्षी वृक्षारोपणही केलं मुलांसोबत. नंतर स्वनिक घरी येऊन सांगत होता 'झाड कसं लावतात याची प्रोसेस'. दिवाळीसाठी मुलांचं पणत्या रंगवण्याचं वर्कशॉप घेणं, गोपाळकाल्यासाठी मेसेज करणं, प्रत्येक कामाला स्वतः हजर राहणं, होळीच्या वेळी सर्व पोळ्या होळीत न घालता त्यांचं वाटप करणं, अशी अनेक कामं काकू सतत करत राहतात. त्यांना 'कंटाळा येत नाही का?' असं विचारायची माझी हिंमत नाही. ते तसं त्यांच्याकडे पाहून वाटतही नाही. बरं नुसतं मुलांसाठी नाही तर त्यांच्या सिनियर ग्रुपसोबतही बऱ्याच कार्यक्रम करत राहतात.

       होतं काय, जेव्हा एखादी व्यक्ती इतक्या ठामपणे एखाद्या मोठ्या सोसायटीत, ५०० च्यावर लोकांच्या घोळक्यात एखादं काम आग्रहाने करते तेंव्हा त्याला बोलणारे, त्या नावडणारेही असतातच. काकू मात्र हे सर्व माहित असूनही, शक्य होईल तितक्या लोकांचा विचार करुन काम करत राहतात. ते करण्यासाठीही एक खमक लागते अंगात, ती त्यांच्याकडे आहे. आणि त्याचंच मला जास्त कौतुक वाटतं. मी त्यांना एकदा विचारलं, "काकू तुम्ही कुठे होतात इथे यायच्या आधी?". बहुतेक त्यांनी ठाणे किंवा वाशी वगैरे काहीतरी सांगितलं. नक्की आठवत नाही. म्हणजे त्यांचं ५०-५५ वर्षाच्या आधीचं आयुष्य पुण्याच्या बाहेरच गेलं. इथे त्या मुलगा, सून, नातींसोबत राहतात. नातीच्या अभ्यासाचं, क्लासेसचं वगैरे आवर्जून बघतात. मी काकांना कधी पाहिलं नाही. किंवा कुणी सांगितलं असेल तरी ते कसे दिसतात हे आता आठवत नाही. काकूंच्या समोर मला कदाचित बाकी कुणी दिसलंच नसेल.

            दोन वर्षांपूर्वी मी इथेच असतांना फोनवरुनच मला बातमी कळली की 'काका गेले'. नेमका तेंव्हाच सून आणि नाती उन्हाळ्याच्या सुट्टीला परदेशी आलेल्या. काकूंनी तिकडे बिल्डिंगमध्ये ओळखीच्या दोन-तीन जण आणि मुलासोबत जाऊन सर्व कार्य उरकलं, कशाचाही जास्त बाऊ न करता. 'आपण रोज काही परदेशात असे जात नाही आणि ती इकडे येऊन काय होणार होतं?' असं म्हणून सुनेला सुट्टी सोडून यायचा हट्टही केला नाही. मला या गोष्टीचं नेहमी आश्चर्य वाटत राहिलं. पण हिंमत होत नव्हती विचारायची. मग मागच्या वेळी म्हटलंच काकूंना, की 'काकू असं कसं तुम्ही सर्व मॅनेज केलं?'. त्या म्हणे, "जे व्हायचं ते झालं होतं. मग इतका खर्च करुन ती बहिणीकडे गेलेली, कशाला परत बोलवायचं? आणि बाकी लोक असतील बोलणारे, अगदी मी रडले की नाही रडले हेही म्हणणारे. मला नाही जमत ते लोक आले सांत्वनाला की उगाच रडायचं. आमचा ३८ वर्षांचा संसार. ते गेल्यावर मला वाईट वाटणारच ना? ते मी बाकी लोकांना कशाला दाखवू? माझं मन मी बाकी गोष्टीत रमवते." त्यावर पुढे बोलायचं काही राहिलं नव्हतं. अशा महत्वाच्या, भावनिक वेळी संयम दाखवून योग्य तो निर्णय घेण्याची त्यांची क्षमता आणि तितकाच नंतर माझ्याशी झालेला भावनिक संवाद. त्यांच्याशी झालेल्या त्या पाच मिनिटांच्या बोलण्यानंतर काकूंबद्दल वाटलेला आदर अजूनच वाढला होता.

         १५ ऑगस्टला बिल्डिंगमध्ये प्रमुख पाहुणे म्हणून तिथल्याच एखाद्या काका-काकूंना बोलावलं जातं. दोनेक वर्षांपूर्वी काकू प्रमुख पाहुणे होत्या. त्यांच्याबद्दल जी माहिती सांगितली होती तोच कागद मी जपून इकडे घेऊन आले होते. तो कुठंतरी हरवला. मग लिहायचं राहिलंच. अनेकदा त्यांचा विचार आला की चिडचिड व्हायची लिहिता येत नाही म्हणून. मग म्हटलं, असंही त्यांचा जन्म कुठला, शिक्षण आणि बाकी सर्व माहितीपेक्षा त्यांचं व्यक्तिमत्वच त्यांच्याबद्दल बोलण्यासाठी पुरेसं आहे, नाही का? तर अशा आमच्या काकू. रागावून का होईना काम करवून घेणाऱ्या, पोरांवर गोंधळ करतात म्हणून रागावल्या तरी तितक्याच प्रेमाने त्यांच्यासाठी काम करणाऱ्या.  काकू जेव्हा त्यांचे फोटो काढल्यावर 'माझे फोटो कधी पाठवशील?' असं म्हणतात तेव्हा त्यांच्यातही एक लहान मूल दिसतं आणि मला हसू येतं. मी तिथे नसले तरीही बिल्डिंगच्या व्हाटसऍप ग्रुपवर काकूंचं वास्तव्य जाणवत राहतं. त्यांच्या सूचना, सुचनापत्रकं, नवीन उपक्रम, त्यांचे, त्यांच्या कामाचे फोटो हे नियमित येत राहतं. आजही तिथे गेले की समोर गेटमधून ती पर्स लटकवून चालत येणाऱ्या काकू दिसल्या की आपण पुण्यात आलोय, आपल्या बिल्डिंगमध्ये आलोय हे जाणवतं. त्या आमच्या तिथल्या घराची एक ओळख आहेत. 


विद्या भुतकर.
https://www.facebook.com/VidyaBhutkar1/

Monday, November 04, 2019

मित्रं ! (कथा)

"येल्लो रिच ! कैसी है रे तू? ", रिचाने फोन उचलताच तिला बोलायची संधीही न देता भाविन ओरडला.
"क्या रे गुज्जू कैसा है?", तीही त्याच आवेशात बोलली.
        बरेच महिने झाले होते त्यांना बोलून, मेबी वर्षही. नवीन नंबर पाहून ती जरा साशंक होती पण त्याचा आवाज ओळखायला वेळ लागला नव्हता. एके काळी एकाच ऑफिस, एकाच टीममध्ये काम करायचे ते. दोन-अडीच वर्ष एकत्र काम केलं होतं त्यांनी. कितीतरी दिवस त्यांच्या दोघांच्या अफेयरच्या गप्पा व्हायच्या ऑफिसमध्ये. हे सगळं माहित असूनही त्यांचं पुढे काही झालं नव्हतं. तो ऑनसाईट गेल्यावर बोलणं कमी होत होत बंदच झालं होतं. पण जुन्या मित्रांशी पहिल्या वाक्यातच गप्पा सुरु होतात आणि मधली सर्व वर्ष जणू गायब होतात. आजही तसंच झालं होतं.    
"कहां है आज कल?आज मेरी याद कैसे? ", तिने विचारलं.
"बस चल रहा हैं.  Got back from onsite finally !", त्याने जराशा निराश आवाजात सांगितलं.
"का रे? तुझं ते एक्सटेन्शनचं नाही झालं का?", तिला जास्त वेळ हिंदीत बोलायला जमायचं नाही, तेही त्याला मराठी येतं हे माहित असताना.
"Yeah, they didn't want to file my extension. खूप फाईट मारली. नहीं माना मॅनेजर. It was tough yaar, coming back after 6 years. पूरा गाड़ी, सामान सब बेचके आना पड़ा. ", भाविन.
त्याच्या अक्सेन्टमधे फरक जाणवला होता तिला.
"हां रे. पण इथेही चांगलं आहेच की काम.", तिने त्याला समजावलं. त्याला कधी असं निराश झालेलं पाहिलं की ती आपोआप तिच्या समजण्याच्या रोलमध्ये जायची, तिच्याही नकळत.
"हां, मैने अप्लाय करना चालू कर दिया है. अभी मैं यहाँ नहीं रह सकता ज्यादा दिन.", भाविन बोलला.
"इतक्यात सुरु पण केलंस? तू पण ना? तुला आयुष्यात चैन पडायची नाही कुठे. जरा घरी रहा की. तिकडेही दोन चार प्रोजेक्टवर फिरत राहिलास.", ती जोरात बोलली.
"तेरेको को तो पता हैं ना. मुझे बोअर होता हैं एक जगह रुकना. अभी हैद्राबाद में हैं नेक्स्ट वीक interview. ", तो बोलला.
"अच्छा? कुठेंय?", ती.
"अमेझॉन मध्ये. ", तो.
" वाऊ ! भारीच रे. तू इतक्या पुढे  मारामाऱ्या करतोस म्हणूनच इतक्या opportunities मिळतात  तुला. अरे, अमेझॉन मध्ये अमोघ पण आहे.", ती म्हणाली.
"अमोघ कौन?", त्याने विचारलं.
"तू ऑनसाईट गेल्यावर टीममध्ये आला होता ना? थोडेच दिवस होता तो. वर्षभर वगैरे असेल. पण तोही हुशार आहे एकदम. मागच्या वर्षी त्याला अमेझॉन मध्ये जॉब लागलाय. तुला रेफरल साठी विचारु का?", तिने सिरियसली विचारलं.
"नै रे, छोड लोंग ऐसें भाव नहीं देते. तू इतनी भोली है, तेरेको कुछ समझ नहीं आता. ", त्याचा कुणावरही विश्वास नव्हता, कधीच.
"अरे खरंच. चांगला आहे तो खूप. मलाही इथे असतांना खूप मदत केली होती त्याने. ", ती म्हणाली.
"हां क्योंकी तू लड़की हैं.", तो मजेत बोलला.
"चूप ! कुछ भी ! सुन सच मैं. मैं उससें बात करती हूँ. तुझं रहायचं वगैरे काय तिथे?", तिने विचारलं.
"नहीं पता. देखता हूँ. बाकी एक दो जगह भी हैं कॉल्स.", तो बोलला.
"बरं, मी सांगते तुला अमोघशी बोलून त्याला माहित असेल तुझ्या पोस्टबद्दल. ", ती तरीही बोललीच.
त्यालाही माहित होतं ही ऐकणार नाहीये. मग त्यानंही 'हो' म्हणून सोडून दिलं.
बराच वेळ गप्पा मारुन झाल्यावर तिने फोन ठेवला. इतक्या दिवसांनी त्याच्याशी बोलून छान वाटत होतं तिला. जुने दिवस आठवत कितीतरी वेळ तिचं मन तिथेच रेंगाळलं.

---------------

अमोघ अगदीच वर्षभर सोबत होता. पण त्या दिवसांत बरीच मदत झाली होती त्याची. घरचे प्रॉब्लेम्स, रुममेटची भांडणं, तिचं शिफ्टींग या सगळ्यांत त्याने तिला मनापासून साथ दिली होती. तो हैद्राबादला शिफ्ट झाल्यावर थोडे दिवस तिला खूप एकटं वाटलं होतं. दोनेक दिवसांनी तिने त्याला फोन लावला होता. 
"हां अमोघ, रिचा बोलतेय. बिझी आहेस का?", तिने अमोघला विचारलं.
"अरे काय नशीबच उजाडलं आमचं आज. बिझी तुमच्यासाठी? मॅडम तुमच्यासाठी आपण नेहमीच रिकामे असतो. बोला काय म्हणताय?", अमोघ चेष्टेनं बोलला.
"गप रे. काय म्हणतोस? कसा आहेस? तुला तर काय माझी आठवण येत नाही. म्हटलं आपणच फोन करावा. ", ती बोलली. 
"तसं काही नाही. इथे जरा जास्तच बिझी आहे पण. कधी कधी वाटतं मुंबईला परत यावं. ", तो बोलला. 
"का रे? मला तर असंही दुसरीकडे कुठे करमणार नाही. पण तुला काय झालं?", तिने विचारलं. 
"विशेष काही नाही. तुला माहितेय मला असं पटकन लोकांशी बोलायला, मिक्स व्हायला जमत नाही. त्यात इथलं कल्चर वेगळं, जेवण, काम सगळंच. एनीवे, तू सांग. किती दिवस तिथे राहणार आहेस? रुममेट बदलली असेलच. ", त्याने विचारलं. 
ती हसून 'हो'  म्हणाली. आणि मग बराच वेळ तीच बोलत राहिली. अमोघ कमी बोलायचा आणि जास्त ऐकायचा. तीही मग आपोआप तिच्या मनातलं सगळं सांगत राहायची. मधेच तिने भाविनचा विषय काढला. खरंतर या आधीही त्याने त्याच्याबद्दल इतकं ऐकलं होतं. तरीही तो नेहमीप्रमाणे ऐकत राहिला. 

"बघशील का रे रेफरलंच?", तिने विचारलं. 
तो 'हो' म्हणाला. "त्याला हवं असेल तर त्याने चार दिवस इथे रहायलाही माझी हरकत नाही. Give him my number and let him know.", अमोघ पुढे बोलला. त्याचा स्वभाव कसा आहे हे तिला माहितंच होतं. 
"Thanks Amogh. सांगते त्याला.", ती फॉर्मल बोलली. 
"थँक्स काय? मॅडम तुमच्यासाठी काय पण !", या त्याच्या वाक्यावर ती हसली. बराच वेळ बोलून तिने फोन ठेवून दिला. अमोघशी बोलल्यावर नेहमीच हलकं वाटायचं तिला. 

---------------------------

दोनेक आठवडयांनी रिचाला भाविनचा फोन आला. 
"रिच ! पैले Congrats बोल ! ", त्याचा आवाज ऐकून तिला कळलं होतं नोकरी लागली असणार. 
"क्यों रे? शादी फिक्स कर दी क्या तेरी? तेरे पिछे पडे है घरवाले. ", तिने विचारलं. 
"चूप बे ! नौकरी लग गयी आपुन की. ", तो एकदम खूष होता. 
"अमेझॉन?", तिने विचारलं. 
"नहीं रे. वो तो नहीं हुवा लेकिन अच्छी हैं ये भी.", त्याने सांगितलं. 
मग बराच वेळ त्याचा रोल, पगार, ऑफिस सगळं सगळं त्याचं बोलून झालं. ती ऐकत राहिली. 
शेवटी शेवटी मात्र जरा सिरीयस होत तो बोलला. 
"अरे वो तेरे अमोघ से मिला था मैं. उसने बोला रेहने के लिये. लेकिन मैं रुका नै.", भाविन. 
"का रे काय झालं?", रिचा. 
"पता नहीं यार. अजीब था बंदा. एकदम सिरीयस था. मुझे हमेशा लगता था तेरेको वो अच्छा लगता हैं. इसलिये मुझे देखना भी था उसको. पर जब वो तेरे बारे में बोलने लगा ना, बिलकुल अच्छा नहीं लगा.", भाविन बोलला. 
"म्हणजे ? अच्छा मतलब?", तिचा चेहरा पडला होता. 
"मतलब तेरे बारे में रिस्पेक्ट से बात नहीं कर रहा था. तेरा आज तक कोई बॉयफ्रेंड फिक्स क्यों नहीं हुआ. तेरा वो रुममेट का पंगा चलता रहता है. सब बोल रहा था. ", तो बोलत राहिला. 
"हां त्याला माहितेय माझं  राहण्याचं नाटक झालेलं. पण तरी असं बोलणार नाही रे तो. त्यानेच तर मदत केली होती मला. " ती बोलली. 
"वो नहीं पता मुझे. लेकीन यार पता चल जाता हैं बंदा कैसा है. मुझे तो वो बिलकुल अच्छा नहीं लगा. इसलिये फिर रुका नहीं वहा.", त्याने तिला सांगितलं. तिचं खरंतर मन उडून गेलं त्या बोलण्यातलं. वाटलं, त्याला मत्सर वाटला असणार नक्कीच अमोघ बद्दल. तसाही भाविन एखाद्या लहान मुलांसारखाच वागतो. एकदा अमोघला विचारायची इच्छा झाली होती. पण हिंमत नाही झाली जाब विचारायची. इतका चांगला मित्र आपला. असं कशाला वागेल. जाऊ दे ना, त्याला विचारण्यात अर्थ नाही म्हणून दिवसभर मनात राहिलेले ते विचार तिने सोडून दिले. 

---------------------

दोनेक दिवसांत रिचाला अमोघचा फोन आला होता. तिने 'घ्यावा की नाही' विचार करत फोन उचलला. तिच्या आवाजात नेहमीसारखा उत्साह नव्हता. आज कधी नव्हे ते अमोघ बोलत होता आणि ती ऐकत होती. 
"अगं तुझा तो मित्र भाविन आला होता. ", तो म्हणाला. 
"हां, हो का? काय म्हणाला मग?", तिने विचारलं. 
"काय म्हणणार? जरा क्रॅक आहे का तो? त्याला मी सांगितलं दोन चार वेळा 'राहायला चल' म्हणून तर आला नाही. मग आम्ही बारमध्ये भेटलो एका. मीही म्हटलं बघावं कोण आहे हा भाविन. तू तर इतकं कौतुक करत असतेस त्याचं. दारुचे दोन राऊंड झाल्यावर बोलायला लागला तुझ्याबद्दल. पण खरं सांगू तू जितकं त्याच्याबद्दल प्रेमानं बोलतेस ना त्यातलं थोडंही त्याच्यामध्ये दिसत नव्हतं. मला नेहमी वाटायचं तुमचं प्रेम आहे म्हणून. पण तुझ्याबद्दल बोलताना एक प्रकारचा तुच्छपणाच दिसत होता त्याच्या बोलण्यांत. तू काय करत असतेस, कशी वागतेस, कशी राहतेस, अजूनही त्याच नोकरीत आहेस.....  प्रेम जाऊ दे, तुझ्याबद्दल आदर वगैरेही नाहीच....... ". 

अमोघ बोलत राहिला पण तिला यापुढचं काहीच ऐकू आलं नाही. 

समाप्त.

विद्या भुतकर. 

Sunday, November 03, 2019

हा नियमच आहे

सान्वीला तिच्या होमवर्कवरुन रागावताना, मधेच स्वनिक रिकामा फिरताना दिसला तर त्यालाही ओरडले,"काय रे, झाला का अभ्यास?". 
त्यावर त्याने,"हो केव्हांच झालाय."म्हणून तितक्याच आवेशात सांगितलं. 
त्यामुळे मला जरा राग आवरता घ्यायला लागला. 
तर तो पुढे म्हणे,"दर वेळी तू एका मुलाला ओरडताना दुसऱ्यालाही रागवलंच पाहिजे असं काही नाहीये. "
म्हटलं,"बाबू, तुला माहित नाहीये का? हा नियमच आहे."
तो म्हणे,"काय रूल?"  
मी म्हटलं,"एका मुलाला आईवडील रागवत असतील तर दुसऱ्यानं मुकाट्यानं अभ्यासाला लागावं. आम्ही तरी असंच करत होतो. आजी आबा एकाला ओरडत असले की बाकी सगळे अभ्यासाला लागत होतो. त्यामुळं तू ही मला उलटं उत्तर न देता मुकाट्यानं कामाला लाग. पाहिजे तर बाबांना विचार. कळलं ना? " 

त्यानंही ऐकून घेतलं. ('असा अन्याय सहन कसा करुन घ्यायचा तुम्ही' वगैरे भाव त्याच्या चेहऱ्यावर दिसत होतेच.) 

आजचा दिवस निपटला होता पण यापुढे मलाच जपून राहायला लागणार हे नक्की. 
:) 


विद्या भुतकर.